12 marca urodziny obchodzi Zdzisława Bytnarowa, pedagog, podporucznik Armii Krajowej, mama Janka Bytnara, bohatera „Kamieni na szaniec.
Zdzisława Bytnarowa urodziła się 12 marca 1901 roku w Kolbuszowej. Była córką Józefa i Józefy Rechulów, pochodziła z wielodzietnej rodziny.
W rodzinny miasteczku ukończyła szkołę powszechną. Naukę kontynuowała w gimnazjach w Krakowie i Mielcu, gdzie uzyskała maturę.
Straciła najbliższych
Następnie uczęszczała następnie na Państwowe Kursy Nauczycielskie w Krakowie, na których poznała swojego przyszłego męża Stanisława Bytnara.
Po zakończonej edukacji pracowała jako wiejska nauczycielka na Kielecczyźnie. W 1925 za wyróżniające się wyniki w pracy zawodowej została przeniesiona do Warszawy, gdzie pięć lat później zorganizowała pierwszą szkołę specjalną na Pradze.
Uczniami tej placówki były dzieci dotknięte upośledzeniem, pochodzące z okolic, często po dramatycznych przeżyciach w domach rodzinnych.
Od początku działalności szkoły Bytnarowa dążyła do poprawy warunków lokalowych i materialnych, co częściowo udało się osiągnąć w sierpniu 1932 r., wraz z przeniesieniem placówki do nowej siedziby.
Zorganizowane zostało również dożywianie, z którego korzystali wszyscy uczniowie, wycieczki, wyjścia do kina i teatru. Założyła i prowadziła bibliotekę szkolną. W przededniu wybuchu wojny do stworzonej przez nią placówki uczęszczało 320 osób.
Po wybuchu wojny Bytnarowie część mieszkania przeznaczyli na potrzeby wojska. W czerwcu 1940 r. Zdzisława została zwolniona przez okupanta ze stanowiska kierowniczki szkoły; natychmiast zaangażowała się w tajne nauczanie.
W marcu 1943 straciła najbliższych. Jej mąż trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau i już stamtąd nie wrócił. 23 marca w ręce Gestapo wpadł jej syn Jan Bytnar ps. „Rudy”.
Chłopak był brutalnie torturowany. Trzy dni później został co prawda odbity przez kolegów w akcji pod Arsenałem, ale jego życia nie udało się uratować.
Matula harcerzy
W Powstaniu Warszawskim Zdzisława Bytnarowa pełniła służbę w Pasiece – Kwaterze Głównej Szarych Szeregów. Była kierowniczką Harcerskiej Poczty Polowej w Śródmieściu. Potem trafiła do niewoli niemieckiej. Do Warszawy wróciła 15 sierpnia 1945 r. i zamieszkała w gruzach dawnego domu.
Pracowała w oświacie, w 1957 r. stan zdrowia zmusił ją do przejścia na emeryturę. U schyłku życia była autorytetem i przyjacielem harcerstwa, często określano ją „Matulą Polskich Harcerzy”.
Otrzymała m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Warszawski Krzyż Powstańczy, złotą odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Zmarła 13 sierpnia 1994, pochowano ją 18 sierpnia na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, przy licznym udziale młodzieży.
